යකාගෙ පෙට්ටිය

මගේ නිනව්ව පැත්තට ආයෙත් ගොඩ වැදුනේ නිනව්වක් ගැන ලියන්න නෙමේ. ඇත්තටම දැන් දවස් දෙක තුනක ඉඳන් මම හවස් වරුව ගත කරන්නේ හරිම අපහසුවෙන් වගේ. කියන්නත් ලැජ්ජයි මෙහෙම දෙයක් ගැන. ඒත් ඉතින් මේ වයසට මොකක් හරි දෙයක් නැතුව කාලය ගත් කරන එකත් ලේසි නෑනෙ. ඒ නිසාම ද මම දන්නේ නෑ, මගේ හවස් වරුව ගත වෙන්නේ රූපවාහිනය ළඟ. හවස 6.55 ට ටීඑන්එල් එකේ ප්‍රවෘත්ති වලින් පටන් ගන්න එක 8.30 ට ස්වර්ණවාහිනයේ ප්‍රවෘත්ති ඉවර වෙනකොට තමා ඉවර වෙන්නේ. ඉතින් දැන් දවස් දෙක තුනක ඉඳල රූපවාහිනී යන්තරේ කැඩිල. පළවෙනි දවසෙ දෙකේ පුතා වැඩ ඇරිල ගෙදර ආවට පස්සෙ සෑහෙන වෙලාවක් මාත් එක්ක ගත කළා. ඊයෙ පෙරේද ඒකත් නෑ. වැඩ ඇති. කම්මැලිකම් යන්න එක්ක තමා මේ පැත්තට ගොඩ වෙමු කියල කිව්වෙ.
බලමු ඉඳල හිටල හරි නිනව්වක් ආවොත් ලියන්න.

වින්ඩෝස් හා නිකං දීම

බ්ලොග් එකක හෝ සටහනක තිබුණා මයික්‍රෝසොෆ්ට් ආයතනය විසින් තම අලෙවි භාණ්ඩය වූ වින්ඩෝස් මෙහෙයුම් පද්ධතිය නොදියුණු රටවල ප්‍රචලිත කිරීම සඳහා නීති වරෝධී පිටපත් විකිනෙනකම් ඇස් කන් පියාගෙන හිටිය වගක්.
ඕවා අද ඊයෙ විතරක් සිද්ද වුණුදේවල් නෙමේ.
මගේ නිනව්වේ හැටියට ඒ දවස්වල තේ ගැන ප්‍රචාරය කරන්න, සිගරැට් ගැන ප්‍රචාරය කරන්න ඔයවගේ වැඩ කළා. අළුත් වාහන වලින් ඇවිත් ලස්සන මහත්තුරු බොහොම උජාරුවට තේ කෝප්ප තොල ගානව හංදියක් හංදියක් ගානෙ, සිගරැට් බොනවා. ඊ ළඟට වටේ ඉන්න කට්ටියට නිකන් දෙනවා. අපේ අයත් ඉතින් නිකන් දෙන දේනෙ. අරගෙන අදිනවා. කහිනවා. කෙලගහනවා. හැබැයි ඊළඟ දවසෙ තියෙන තැනටත් හොයාගෙන යනවා. එදාට ඉතින් කැස්ස අඩුයි. වැඩෙත් අල්ල යනවා. දවසක් දෙකක් යනකොට ආසාවෙ බෑ. හොයාගෙන යනවා. දැන් තමා වැඩේ. නිකං දීල ඉවරයි. සම්පූර්ණ එකක් ගන්න බැරි නම් භාගෙත් දෙනවා. අන්තිමට කන්න තියෙන හාල් ටික පොල් ටික තම්බි කඩේට දීල සිගරැට් එක ගන්න සල්ලි හොයා ගන්නවා.
සිගරැට් ගැන තව දෙවල් පස්සේ කියන්නම්. ඔය වින්ඩෝස්, මයික්ක්‍රොසොෆ්ට් ගැන මට ඒ තරම් තේරුමක් නෑ. පුතා කිව්ව, ඒත් මොලේට වැටෙනවා අඩුයි. ඒ මොනව උනත් එදා අපි සිගරැට් වලට අහුවුණාවගේ අද දරුවෝ ඔය කියන දේට අහවෙලා වගේ.

සිංහල ජාතිය

"ජාතිකාලය, ආගමාලය හඳුන්වන කොඩි දෙකම දෑතින්
දරා සිරිලක් මෑණියැන්දෑ ඔකඳවන සැටි බලව් යාතින්
අපේ ජාතිය අනෙක් ජාතින් සමග උරෙනුර ගැටී යාතින්
සිටින සැටි අර බලව් කේසර සිංහයා ලක් මවට පාතින්."

මගේ පහුගිය සටහනේ දැක්වූ පරිදි මෙම කවිය ගැන දන්න කෙනෙක් නැතුවමදෝ...?

අපේ ජාතිය අනෙක් ජාතින් සමග උරෙනුර ගැටී යාතින්

අපේ මුණුපුරාගේ කවියක් දෙකක් ඊතලය කියල අන්තර්ජාල පුවත්පතක පළවෙලා කියල අද එයාගේ නැන්දට පෙන්නවා දුටුවිට මගේ නිණව්වට ආවේ ඒ කාලේ පළවූ පත්තර ගැන. ලංකාවේ පළමු පුවත්පත 'කළම්ඹු ජ(ර්)නල්' කියල ඉංග්‍රීසි පත්තරයක්. එය පළවී ඇත්තේ 1832 දී. පසුව 1834 දී 'ද ඔබ්සවර් ඇන්ඩ් කොමෂල් ඇඩ්වයිසර්' වී තිබෙනවා. අදත් පළවන 'ඔබ්සවර්' පත්තරේ එය විය යුතුයි. පළමු පුවත්පත එය වුණාට 1796 දී ලංකාවේ තැපැල් සේවය ආරම්භ වුණේ ගැසට් පත්‍රය බෙදා හැරීමට බැවින් ලංකාවේ මුද්‍රණ කටයුතු 1790 ගනන්වලම පටන් ගෙන තිබිය යුතුයි.
කෙසේ වුවත් පළමු සිංහල පුවත්පත 'ලංකා ලෝක'. 1860 ගාල්ලේ මුද්‍රණය කරල තියෙන්නේ. එය බොහොම සීමිත මුද්‍රණයක් වෙන්න ඇති. ඒ නිසා විය යුතුයි බොහෝ සටහන්වල ලංකාවේ පළමු සිංහල පුවත්පත ලෙස 1862 කොළඹදී මුද්‍රණය කළ 'ලක්මිණි පහන' පත්තරය සඳහන් වන්නේ. පළමු දෙමළ පුවත්පත 'උදය තාරකායි'.

1948 න් පසුව පත්තර කලාව දියුණු වුණා. ලේකහවුස්, ටයිම්ස් වගේ ආයතන ඇරෙන්න තවත් සංවිධාන වලින් පුවත්පත් රාශියක් පළකළා. ඒ එක පුවත් පතක පළවූ කවියක් මගේ නිණව්වෙන් මැකී ගිහින් නෑ තවමත්.

"ජාතිකාලය, ආගමාලය හඳුන්වන කොඩි දෙකම දෑතින්
දරා සිරිලක් මෑණියැන්දෑ ඔකඳවන සැටි බලව් යාතින්
අපේ ජාතිය අනෙක් ජාතින් සමග උරෙනුර ගැටී යාතින්
සිටින සැටි අර බලව් කේසර සිංහයා ලක් මවට පාතින්."

මේ කවියට උඩින් ලංකාවේ සිතියමත්, සිංහ කොඩිය හා බෞද්ධ කොඩියත් දෑතින් ගත් යුවතියකගේ රූපයකුත් පළවී තිබුණා. ඒත් මට හරියටම නිණව් නෑ ඒ පත්තරේ නම!. සමහර විට 'සිංහල ජාතිය' විය යුතුයි.
ඔන්න මටත් පොඩි උදව්වක් කරන්න. මෙය කියවන මා වැනි වැඩිහිටියකුට නිණව් තිබේනම් හෝ, නැතිනම් මෙය කියවන දරුවෙකුගේ වැඩිහිටියෙකුට නිණව් තිබේනම් මෙය පළ වූයේ කුමන පුවත් පතේද? පළවූ දිනය කවදාද? ආදී විස්තර සපයන්නනේනම් පිං!

ඇමෙරිකාවේ ජනාධිපති

අද ඇමෙරිකාවේ ජනාධිපතිවරණය. මගේ එක මුණුපුරෙකුට ඒ ගැන තියෙන්නේ පුදුම උනන්දුවක්. මටනම් ඒ ගැන කිසිම උනන්දුවක් අදත් නෑ, එදත් නෑ. ඒ නිසාමදෝ මන්ද මට ඒ කාලේ ඇමෙරිකාවේ ජනාධිපතිවරණ ගැන කිසිම නිනව්වක් නෑ. ඒත් 1939 සැප්තැම්බර් 1 දා (හරියටම නිනව් නෑ, 3 දා වාගෙත් මතක් වෙනවා) පෝලන්තයේ ඩෙන්ඩික් වරායට බෝම්බ දාල ජර්මනිය යුදධය පටන් ගන්නවනම් හොඳට මතකයි. රුසියාවට උතුරු මුහුදේ වරායක් නැති නිසා මුලදී ජර්මනියට උදව් කළා. පසුව විරුද්ධ වුණා. පොලන්තය හා ප්‍රංශය අතර යුධ ගිවිසුමක් තිබුණු නිසා ප්‍රංශයට සිද්ධ වුණා පෝලන්තයට උදව් කරන්න. ප්‍රංශය හා බ්‍රිතාන්‍ය අතර තිබූ ගිවිසුමක් නිසා බ්‍රිතාන්‍යත් යුදධයට හවුල් වුණා. ඇමෙරිකාව බ්‍රිතාන්‍ය නිසා යුද්ධයට ඈඳුනා වගේ මතක. කොහොම හරි ජර්මනියට සහයෝගයට ආ ජපානය ඇමෙරිකාවේ පර්ල් වරා‍යට බෝම්බ දැමීමත් සමගම 'යුරෝපා යුද්ධය' 'ලෝක යුද්ධයක්' වුණා. ඇමෙරිකාව ගැන පරනම මතකය ඔය යුද්ධය තමා.

තුට්ටු දෙකේ වැඩ හෙවත් ගිණි කෑම

මතකද මන්දා පසුගිය සටහනේ ටෙලිග්‍රෑම් කරුට පනම් හතරක් දෙන වගක් පැවසුවා. ඒ සටහන කියවපු කාටවත් 'තුට්ටුව' ගැටළුවක් නොවුනට අපේ මුණුපුරාට ගැටළුවක්. තුට්ටුව කියන්නේ කීයක්ද කියල. ඒ නිසා ඒ කාලේ භාවිතා වුණු මදල් ඒකක ගැන ලියන්න හිතුවා.
ඒ කාලේ භාවිතා වුනු මුදල් වර්ග දෙකකට අයිතියි වගේ මට හිතෙන්නේ. (මම මේ ගැන හරියටම දන්නේ නෑ. දන්න කෙනෙක් ඉන්නවානම් අප කවුරුත් දැනුවත් කරන්න.) එක වර්ගයක් ඉන්දියාවේ භාවිතා වූ දෙමළ නම් සහිත මුදල්. 'තුට්ටුව', 'පනම', 'පත' වගේ ඒවා. අනෙක් වර්ගය 'පවුම්', 'සිලිං', 'පැන්ස' වගේ ඒවා. තව තිබුණා 'සල්ලිය', 'ගිණි', 'රිදී'. අදත් භාවිතා වන 'රුපියල' හා 'සතය' අනෙක් ඒවාය.

පැරණි ඒකක හා රුපියල් සත අතර සම්බන්ධකම් මාගේ මතකයේ හැටිට මෙසේය.

සල්ලි 2 = සත 1 යි
තුට්ටු 1 = සත 1 1/2යි
රිදී 1 = සත 15 යි
පනම් 1 = සත 6 යි
සිලිං 1 = සත 48 යි (සත 50 ක් සේ සලකන ලදී)
පතා 1 = සත 75 යි
පවුම් 1 = රුපියල් 10 යි.
ගිණි 1 = රුපියල් 10 යි සත 50 යි.

එක කාලෙක පෙරකදෝරුවෙක් එක දවසකට 'ගිණි' එකක් ගත්ත. පවුමක් දුන්නට නැගිටින් නෑ. ගිණි එකම ඕනෙ.

ටෙලි මරණ

ඉස්සර ගමට ටෙලිග්‍රෑම් කාරයකු ආවොත් ඒ අනිවාර්යෙන්ම මරණයක් ගැන පණිවුඩයක්. එහෙම නොවන පණිවුඩයක් එන්න තරම් දෙයක් තිබුණේ නෑ. අපට ටෙලිග්‍රෑම් ආවේ වග තැපැල් කණ්තෝරුවේ සිට. සැතපුම් 15 ක් විතර දුර. ඒ කාලේ දුරකතන පහසුකම් තිබුනේ රේල් පාරවල් දිගේ විතරයි. ඒනිසා රේල්වේ ස්ටේෂන් එකක් ළඟ තියෙන තැපැල් කණ්තෝරුවල තමා ටෙලිග්‍රෑම් කාරයෝ ඉන්නෙ. කාකි නිල ඇඳුමයි, බයිසිකලයයි. ඒවානම් වෙනස් වුණේ අවුරුදු 70-75ක් විතර ගිහින්. හුඟක් වෙලාවට මිනිහම තමා ටෙලිග්‍රෑම් එක කියවල දෙන්නේ. එසේ කියෙව්වත් නැතත් ටෙලිග්‍රෑම් කරුට පනම් හතරක්වත දෙනවා. තියෙනවට නෙමේ. මනුස්සකමට. ඔය පනම් හතර හොයාගන්න හතර අතේ දුවනවා. ඉතින් හතර වටේම දැනගන්නවා ටෙලිග්‍රෑම් එකක් ආව විත්තියත්. අනික බොහෝ විට මරණයක්නේ. එසේ බලාගෙන යනකොට ඒ කාලේ කාගේ හරි නමට ආවට ටෙලිග්‍රෑම් එකක් කියන්නේ ගමටම එන පණිවුඩයක්.

පාසල් නොගියොත් නඩු

අද ළමයෙක් පාසලකට දාගන්න දඟළන දැඟළිල්ල දැක්කහම හිතෙනවා 'දෙමාපියන් මේ විදිහට ලමයින්ට උගන්නන්න වෙහෙසෙන තරමට අනාගතයේ රටේ සාක්ෂරතාවය 100% පැනල යයි'ද කියල.
මම පාසල් ගිය කාලේ, ඒ කියන්නේ 1930 ගනන්වල තිබුනේ මෙහි අනිත් පැත්ත. එදා වයස 14 වෙනකම් ඒ කියන්නෙ 5 පාස් වෙනතුරු, පාසල් යාම අනිවාර්යයි. (අදත් ලේසියෙන් පාසලක් නුදුන්නට අනිවාර්යයිනේ. කීයට යනකම්ද දන්නවද? දන්න අය කියන්නකො) 'නඩු දාන මහත්තයා' නැත්නම් 'ඇටෙන්ඩන් මහත්තයා' එනවා පාසලට. ඇවිත් නියම වයසට පෙර පාසල් හැරගිය අයගේ විස්තර අරගෙන ගිහින් භාරකරුවන්ට නඩු දානවා. පාසලේ ලොකු මහත්තයටත් වගකීමක් තිබුණා ලමයි පාසට පැමිණීම සම්බන්ධව. ඒ නිසා සෑම විදුහල්පති කෙනෙක්ම පාහේ, යම් ලමයෙකු පාසල් ඒම නතර කළොත් ගෙදරට හොයාගෙන ගිහින් හරි නැවත ගෙන්න ගන්නවා.
පාසල් ගමන ගැන කියූ නිසා තව දෙයක් කියල නවත්වන්නම්.
ඒ කාලේ (1930 පමණ) පාසලට ඇන්දේ දිග ගවුමක්. ගෑණු පිරිමි හැමෝම. හැබැයි පිරිමි ඇන්දහම ඒකට කමිසය කිව්ව. දෙකම එක වගේ. රෙද්දක් දෙකට නමල දෙපැත්තෙන් මැහුම් ගහල, (අපිට මැෂින් තිබුනේ නෑ) කර කපලා, අත් දෙකට කපල. හරි සරලයි. දණහිස් වැහෙන්න දිගයි. ඒ පොඩි ලමයි. ලොකු වෙනකොට පිරිමි ලමයි සරමක් ඇන්ඳ. බැනියමක් තිබුනේ ඉඳලම කෙනෙක්ට. ගැහැණු ලමයි රෙද්දයි හැට්ටෙයි. පොඩි කාලේ ඉඳන්ම ගැහැණු පිරිමි බේදයක් නැතුව අතේ රිදී වලල්ලක් පැළඳුවා.

වැල්වටාරම්

නිණව් නැතුව යන වයසේ පසුවන මාගේ මතකයන් ගොනු කරන මෙම සටහන් පෙළ බොහෝ විට වැල්වටාරමක් වනු ඇත. එකිනෙකට එක පිළිවෙලට සිදුවීම් කිසිවක් දැන් මාගේ නිණව්වේ නොමැත. එබැවින් මතක්වන මතක්වන දේ මතක්වන වේලාවට සටහන් කරමි.
මේ දිනවල පවතින අධික වර්ෂාව නිසා අදවන විට ගම්පහ දිස්ත්‍රික්කය ඇතුළුව ලංකාවේ ප්‍රදේශ රාශියක් ගංවතුරෙන් යටවී ඇති බවට තොරතුරු වාර්තා වේ. 1930 ගනන්වල ගැලූ මහා ගංවතුරකින් අපේ ගමේ ප්‍රදේශ රාශියක් යටවිය. දැන් ඉතා විරල වුවද ඒ දිනවල හීලෑ ඇත්තු ලංකාව පුරාම යමක් කමක් තිබෙන පුද්ගලයින් සතුව සිටියහ. අපේ ගමේ විසූ 'මිණින්දෝරු මහප්පාගේ ඇතින්න', 'කිරියා' ඇත්ගොව්වාගෙන් මිදී මෙම ගංවතුරට පැන ඉතා වේගයෙන් ඈතට පීනන්න පටන් ගත්තේය. මෙය දුටු මිණින්දෝරු මහප්පා 'කිරියෝ මෙන්න මට ගහනවෝ' කියා කෑසනවිට ආපසු හැරුණු ඇතින්න ඉතා වේගයෙන් පීනාගෙන ආ ආකාරය මට අදටත් අමතක නොවේ. ඇසිපිය ගසන ක්ෂණයෙන් මිණින්දෝරු මහප්පා වෙත පැමිණි ඇතින්න ඔහුව හොඬින් ගෙන පිටේ තබා ගත්තේය.
1947 දී ඊටත් වඩා ගංවතුරකින්, කිසිදා යට නොවූ ප්‍රදේශ (මෙ වන තුරුත් යට නොවූ) රාශියක් යටවී ගියේය.
වැස්ස තුරල්වන තුරු මෝටර් සයිකලයට ගොඩවී බලා සිටින පුත්‍රයා දකිද්දී අප පළමුවෙන්ම දුටු මෝටර් සයිකලය මගේ නිණව්වට ආවේය.
ඒත් 1930 ගනන්වලය. අදමෙන් වාහන ගමනාගමනයක් නොතිබුණු ඒ දවස්වල ඉතා ඈත එම මෝටර් සයිකලය එනවිට හොඳන් හඳුනාගත හැකිය. ඒ හඬ ඇසෙන විට අමේ අම්මලා කියන්නේ "අන්න කුණු ඉනිස්පැට්ටර් එනවා" කියාය. "සැන්ඩිපෝට් මහත්තයා" ලෙස හැඳින් වූ මෙම මහජන සෞඛ්‍ය පරීක්ෂකවරයා (අද භාවිත නාමය) නිරතුරු පැමිණ නිවාස අවට පිරිසිදුතාව පිළබඳව සොයා බැලුවේය. මඩපුවක් මුට්ටි ආදිය දුටුවහොත් ඒවාට බස්තමෙන් ඇන ඒවා සිදුරු කර දැම්මේ මදුරුවන් බෝවන ස්ථානයක් බැවිනි. නිවසේ භාවිතයට වැසිකිලියක් නොමැති වුවහොත් ගම්සභා උසාවියේ නඩු දමන ලදී.